De verschillende lagen bij loopbaancoaching

Een klant vroeg mij laatst wat er nu eigenlijk zoal aan bod komt bij loopbaancoaching. Een interessante vraag omdat mensen vaak denken bij loopbaancoaching aan het maken van tests en vragenlijsten. Om die vervolgens te matchen met functie-richtingen. Inderdaad is dit maken van een profielanalyse een waardevol element. Toch is loopbaancoaching vaak veel gelaagder. Dit profieldeel noem ik daarom de eerste laag van loopbaancoaching.

De eerste laag

Op de eerste laag maak ik gebruik van diverse vragenlijsten en reflectieopdrachten. Waaronder drijfveren, persoonlijkheid en beroepsinteresses. Op profielniveau kun je via dit soort test heel gemakkelijk de vertaling maken naar ingrediënten voor passende functies. Bovendien geeft input via grafische balkjes en scores ook weer op een heel andere manier informatie en inzicht. Het doet meer een appel op onze rationele manier van denken. Het geeft verheldering.

De tweede laag

Soms is het voldoende om aandacht aan deze eerste laag te besteden, maar vaak ook niet. Dat komt doordat er onder loopbaanvragen vaak persoonlijke dillema’s en twijfels schuil gaan. Met als gevolg dat mensen dan moeite hebben met keuzes of het daadwerkelijk nemen van stappen. Aandacht daarvoor is in de coaching een minstens even belangrijk onderdeel. Dat is wat ik de tweede laag van loopbaancoaching noem. Bij de tweede laag spelen vragen als: Heb ik vertrouwen in mijn kwaliteiten en mijn toegevoegde waarde? Doe ik wat ik denk dat de buitenwereld van mij verwacht of wat ik zelf wil? Durf ik een stap in het onbekende te zetten? Ga ik voor carierre status of voor wat mij energie geeft? Durf ik mijn intuitie te volgen of blijf ik zoeken naar zekerheid. Het is denk ik niet moeilijk voor te stellen dat dit soort dilemma’s het maken van stappen bemoeilijken.

Waarom het maken van (loopbaan) keuzes soms zo moeilijk is

Het best komen wij als mens tot ons recht als we aansturen op het laten floreren van onze aard. Hoe meer je immers in je leven en werk je eigen oorspronkelijke aard volgt, hoe beter. Dat klinkt heel logisch en simpel. Ik denk dat vrijwel iedereen de gedachte kan volgen dat het meest tot je recht komt als je je ontspannen, veilig en verbonden voelt en doet waar je energie van krijgt. Wanneer je doet wat je van binnenuit ook leuk vindt. Wat het beste bij je past. De realiteit is echter dat we in de complexiteit van het leven niet altijd onze aard volgen. Dat heeft vaak weer te maken met onze ontwikkelingsgeschiedenis. Hier kunnen door een diversiteit aan redenen allerlei verstoringen zijn. We geven dan bijvoorbeeld te weinig ruimte aan wat ons energie geeft. We denken dat we anders moeten zijn dan we zijn. We vertrouwen niet op ons zelf en ga zo maar door. Aandacht voor deze laag is dus minsten zo belangrijk.

Beide lagen hebben hun waarde en zijn inzicht-gevend en helpend in het nemen van haalbare stappen.

En dat sluit uiteindelijk weer aan bij mijn missie. Het waarderen van al ons verschillend kanten en kwaliteiten en keuzes maken die ons energie geven!

Over het imposter syndroom en het ontwikkelen van eigenwaarde

Iemand met het imposter syndroom, heeft het idee dat hij of zij anderen misleidt op het vlak van de eigen competenties. Iemand denkt niet echt over de juiste kwaliteiten te bezitten, terwijl diegene die wel degelijk bezit. De afgelopen tijd kreeg ik in mijn praktijk een aantal mensen dat zelf aangeeft last te hebben van het imposter syndroom.

Nu is dit geen officiële diagnose. En ik houd niet zo van dit soort labeling.  Toch spreekt het gegeven tot de verbeelding, want veel mensen vinden er iets van herkenning in. Vooral het gevoel van door de mand te kunnen vallen is iets wat ik vaker terug hoor. Als we het meer beschrijvend bekijken, en ik bekijk zelf dit fenomeen wat meer vanuit het perspectief van de eigenwaarde, vind ik het wel degelijk een heel interessant en herkenbaar beeld. Ik vind het zelf altijd waardevol om hier met mensen aan te werken.

Je doet het goed en toch…

Kenmerk van mensen die zichzelf in het beeld herkennen is dat je het eigenlijk goed doet in je werk. Je hebt een goede functie en je doet het goed in je werk. Je wordt gewaardeerd. Je krijgen goede beoordelingen. En toch heb je het gevoel dat het niet zoveel voorstelt. Wat jij kunt kan toch iedereen?! Het stelt niet zoveel voor. Je hebt het gevoel dat je ieder moment door de mand kunt vallen. Je voelt je hoe dan ook toch altijd minder dan anderen. Gevolg is dat je je kleiner of onzichtbaarder maakt dan nodig is.

Het verschil tussen vertrouwen op eigen kunnen en eigenwaarde

Ik merk altijd dat het helpend is om een onderscheid te maken tussen vertrouwen in eigen kunnen en eigenwaarde. Bij vertrouwen in eigen kunnen gaat het erom dat je geloof hebt in je eigen inzet en vaardigheden om een doel te bereiken. Het interessante is dat mensen die dit beeld herkennen vaak wel deze vorm van zelfvertrouwen hebben. Ze doen het goed. Ze vertrouwen wel op hun eigen vermogen hun vaardigheden in te kunnen zetten om iets te bereiken. Anders waren ze ook niet zo ver gekomen.

Het waarderen van jezelf

Waar het vervolgens aan lijkt te ontbreken is de waardering die je eraan koppelt. Je neemt waar dat je het kunt, maar koppelt er vervolgens geen waarde aan. Sterker nog. Als een ander er wel waarde aan koppelt, dan laat je dat niet binnenkomen. Het interessante is dat positieve feedback niet wordt toegelaten en negatieve wel. De nieuwe informatie wordt afgeweerd. Het dringt dus vooral gevoelsmatig niet door. Daar zit eigenlijk het kernprobleem. Je verbind je niet met je eigen kwaliteiten.

Wat ik kan, kan iedereen

Een veel voorkomende afwerende gedachte is dat je denkt dat wat jij goed kan, dat iedereen dat ook goed kan. Dat het dus niets voorstelt. Veel mensen denken zo, maar dit klopt niet. Omdat het jou zo gemakkelijk afgaat, betekent dat niet dat het voor een ander ook zo is. Ga zelf rondom een belangrijke kwaliteit van jezelf maar eens wat mensen in je omgeving na. Waarschijnlijk zul je constateren niet iedereen die kwaliteit heeft. Sowieso is het altijd goed om aan je omgeving feedback te vragen. Dit helpt om een reëler beeld van jezelf te krijgen.

Gezonde eigenwaarde

Iemand met een gezonde eigenwaarde heeft een reëel zelfbeeld. Je accepteert en waardeert jezelf. Met al je kwaliteiten en ook met je minder sterke kanten. Ik zeg weleens gezonde eigenwaarde is niet een Emiel Ratelband. Geen chakaa, ik kan alles en ben de beste! Vanuit gezonde eigenwaarde ben je accepterend en waarderend voor wie je bent. Met je kwaliteiten en je minder sterke kanten. Je maakt je niet kleiner dan je bent en je overschreeuwt jezelf ook niet. Op die manier kun jij ook het beste je waarde inzetten en kom jij het meest tot je recht.

Tot je door laten dringen

Als jij je herkent in dit beeld. Neem dan eens in alle rust de belangrijkste positieve feedback die jij weleens krijgt voor ogen. Of iets waarvan je eigenlijk wel weet dat je er goed in bent. Hoe zou het zijn als je die niet wegwuift en eens helemaal tot je laat doordringen. Waarschijnlijk komen er dan eerst afwerende gedachten. Laat die gaan en kijk en of je het al een beetje meer kan toelaten. Kijk of je je een beetje gevoelsmatig kan openstellen. Stel je voor hoe het zou zijn als je het meer zou toelaten. Wat veranderd en dan in je lijf? In je gevoel? Wat zou dit betekenen voor hoe jij je manifesteert?

En tot slot: jezelf waarderen voor wie je bent voelt ook veel fijner!

Wil jij je leven meer vormgeven vanuit eigenwaarde? Op 20 juni en 4 juli starten we weer een training van stress naar eigenwaarde.

 

Van Urk naar Ibiza

Deze wellicht wat opmerkelijke titel kwam op tijdens een etentje met vriendinnen. We bespraken wat zij kenmerkend vonden aan de schrijfstijl in mijn blogs. Genoemd werd dat de psychologische onderwerpen die – hoewel ze over emotionele of ingevende thema’s gaan – op een heldere en nuchtere manier gebracht worden. “Dat is je Urker afkomst” zei een vriendin.

Urk
Voor de duidelijkheid. Ik kom zelf niet uit Urk. Ik ben er niet geboren en heb er nooit gewoond. Mijn vader echter wel. Hij is geboren in 1930. Urk was nog een eiland. Het leven was hard. Mensen leefden voornamelijk van de visserij. Veel mensen, ook de vader van mijn vader, stierven jong. Zijn moeder hertrouwde en zo groeide hij uiteindelijk op in een gezin met veertien kinderen in moeilijke omstandigheden.

Waarschijnlijk onnodig om te vertellen dat in dit tijdsbeeld het ruimte geven aan gevoelens en behoeften niet aan de orde was. De sfeer was hard werken, niet zeuren en overleven. Een combinatie van strenge normen door geloof en harde omstandigheden. Volledig voorstelbaar. De Urker volksaard is daardoor praktisch, nuchter en zeer hard werkend. Nog steeds overigens.

Invloed op de volgende generatie
Als jongvolwassene is hij na zijn opleiding en huwelijk als een van de weinigen uit Urk vertrokken om elders te gaan werken. Toch heeft de Urker geschiedenis invloed gehad op mijn vader en daarmee weer op mij. Zoals dat gaat hebben trauma’s en ontwikkelde persoonlijkheidspatronen ook weer invloed op de volgende generatie. Ook ik kreeg de focus op hard werken, plichtsbesef en niet teveel luisteren naar gevoelens en behoeften met de paplepel ingegoten. Daar komt bij dat de rationele stijl van mijn vader ook mijn rationele denk-kant heeft bevorderd. In positieve zin maakt dat ik daardoor helder en kritisch kan nadenken. Echter, het maakte ook dat ik lange tijd teveel in mijn hoofd zat en minder contact had met gevoelens en behoeften.

Ik snap het onderliggende patroon heel goed
Mijn geluk is dat ik door mijn studie psychologie en beroep hier relatief vroeg op gereflecteerd heb en begeleiding in heb gekregen. Daardoor heb ik mij gelukkig ook weer anders kunnen ontwikkelen. Ik heb zelf daardoor bijvoorbeeld nooit een burn-out gekregen, wat had gekund met dit patroon. Maar ik snap het onderliggende patroon daardoor wel heel goed van binnenuit.

Mijn ontwikkelingsweg
In mijn eigen proces zijn de werkwijzen die mij geholpen hebben om vanuit mijn hoofd meer in lijf en gevoel te komen het meest waardevol geweest. Door deze ontwikkelingsweg zou je kunnen zeggen dat ik uit de valkuilkant van de bovengenoemde patronen ben gekomen. Ik heb meer leren ontspannen. Ik werk nu veel meer vanuit creativiteit en balans. Er is veel meer ruimte voor plezier.

De Ibiza vibe
En zo kom ik dan uit op Ibiza. Het eiland waar ik, sinds mijn dochter toen zij 11 was, graag naartoe wilde en waar wij sinds die tijd vaker komen. Overigens heb ik het dan niet over het party-gedeelte, maar over het noordelijke gedeelte dat rustiger is. Deze Ibiza vibe staat voor mij voor plezier. Onbezorgd genieten. Inspiratie en iets van een spirituele hippie-achtige vibe. Vrijheid, eigenheid, openheid. Licht en liefde. Zodra ik daar kom, voel ik die. Ibiza staat daarmee symbool voor de onbezorgde, vrolijke en ontspannen kant in mij. Een kant die ik mij inmiddels gelukkig ook heb toegeëigend.

Een brugfunctie vervullen
En de rationele kant? Die heb ik ook nog steeds. Inmiddels ben ik blij met beide kanten en zijn ze meer in evenwicht. Wat dit mij oplevert is dat ik nu in mijn werk voor anderen een brugfunctie kan vervullen tussen ratio en gevoel, tussen hoofd en hart. Beiden hebben hun waarde. Het gaat erom dat ze verbonden zijn. Ik ben blij dat ik bij het begeleiden van mensen kan helpen om die verbinding weer te herstellen.

 

 

Help, ik heb geen passie!

Het hebben van een passie lijkt tegenwoordig wel een must voor je loopbaan. Het is een aanlokkelijk beeld: weg uit die voorspelde, saaie baan, waar je misschien wel financiële zekerheid door hebt, maar waar je ook niet meer echt gelukkig van wordt. Doen wat je werkelijk wil! Van je hobby je werk maken. Ik geef toe. Dit soort verhalen zijn ook het summum in loopbaanland. Wie wil dat nou niet? Je droom volgen. Een B&B beginnen in Frankrijk. Stoppen met je baan als marketingmanager en edelsmid worden, omdat je dit van kinds af aan al leuk vond. De loopbaanvraag die voor deze groep mensen geldt is dan ook niet zozeer wat wilik nu eigenlijk? Maar durf ik de stap te wagen? Durf ik mijn vaste zekerheden los te laten en te vertrouwen op een ongewisse stap? 

De verborgen schat

Hoewel ik het idee om te volgen wat je van binnenuit wil van harte kan ondersteunen, merk ik ook een keerzijde van de nadruk op dit type succesverhalen. Als een bijproduct van deze verhalen in bladen en programma’s op tv lijkt de gedachte te hebben postgevat dat iedereen zo’n duidelijk vastomlijnde passie heeft. En als je die niet hebt, dan moet je hem nog ontdekken. Als een soort nog verborgen schat zit ergens diep van binnen een onontdekte passie. Nu alleen nog graven en die passie zien te vinden! Ik merk steeds meer dat dit onbewuste beeld de manier waarop mensen naar loopbaanontwikkeling kijken beïnvloedt.

En wat als je niet weet wat je wil?

Het nadeel van de verborgen schat gedachte is dat voor een groot deel van de mensen geldt dat ze niet 1 duidelijk vastomlijnde passie hebben. Ook niet verstopt ergens diep vanbinnen. En dan werkt het beeld van de nog onontdekte schat belemmerend. Nog los van de frustratie en teleurstelling over het niet hebben van die ene duidelijke passie, belemmert het ook om in beweging te komen. Zolang je niet weet wat je echt wilt, kun je ook niets doen is de gedachte dan. In plaats van het beeld van de verborgen schat diep in je binnenste zou ik daarom een ander beeld willen neerzetten. In dit beeld is het beter leren kennen van je drijfveren een wegwijzer bij het maken van loopbaanstappen. Loopbaanontwikkeling zie ik dan alsde mogelijkheidom stap voor stap een baan te vinden die dichter bij je drijfveren ligt. 

De wegwijzer

Ik geef toe dat het wegwijzer beeld minder romantisch is dan de verborgen schat gedachte. Maar wel realistischer en toch niet saai, vind ik persoonlijk. In dit wegwijzer beeld zitten namelijk twee belangrijke aspecten: drijfveren en het stap voor stap aspect. De term drijfveren sluit aan bij wat je van binnenuit wil. Waar je blij van wordt, waar je energie van krijgt en wat jij van waarde vindt. Door dit in abstractere termen in kaart te brengen (zonder er direct een eenduidig beroep aan te hangen) kom je tot een beschrijving van een aantal essentiële elementen waaraan een ideale functie voor jou zou moeten voldoen. Het stap voor stap element geeft aan dat je niet in 1 keer je droombaan hoeft vinden, maar dat je daar in stappen dichterbij kan komen.

Drijfverenprofiel

Een abstractere omschrijving van een richting in drijfverentermen is bijvoorbeeld die van Mariska. Zij zat in een commerciële functie en voelde dat ze daar niet meer gelukkig in was. Na een uitgebreid persoonlijk zelfonderzoek beschreef ze haar drijfverenprofiel als: verbinding met mensen, dienstverlening, duidelijkheid en structuur en praktisch bezig zijn. Deze beschrijving is weliswaar niet een duidelijk vastomlijnde passie of een eenduidig beroep, maar geeft wel richting en ruimte. Wat daarop volgt is een fase van een meer intuïtieve verkenning in combinatie met de toetsing op haalbaarheid. Pas door in beweging te komen en te verkennen ga je ook voelen welke keuze een goede volgende stap is. Zo kwam Mariska na een verkenning van verschillende (bij haar drijfverenprofiel passende) opties uit op doktersassistente. Iets wat zij vooraf nooit bedacht zou hebben. 

Dichter bij jezelf

Soms kan uit deze verkenning een verassende stap komen, zoals de stap van Mariska. Soms kunnen stappen ook kleiner zijn. Dat bijvoorbeeld blijkt dat je vooral meer duidelijkheid en structuur nodig hebt. Of dat je iets meer creativiteit in je werk wil. Of dat vooral de sfeer voor jou belangrijk is. Een stap in dezelfde richting, maar meer passend bij een belangrijke drijfveer kan al meer gevoel van ontspanning, plezier en geluk geven. 

Ook op deze meer geleidelijke zoektocht kom je dus stap voor stap steeds dichter bij jezelf. 

Hoe meditatie mij helpt om mijn koers te bepalen

Als jongvolwassene kon ik nog niet kiezen. Mijn oplossing bij het kiezen tussen twee opties was: beide doen! Zo koos ik twee afstudeerrichtingen en twee stages. Maar die oplossing houdt een keer op. Toen ik na mijn afstuderen moest kiezen tussen twee banen, probeerde ik het met een voor- en nadelen lijstje. Maar daarmee kwam ik er niet uit. Persoonlijke keuzes blijken niet te vatten in voor- en nadelen lijstjes.

Persoonlijke keuzes 
Inmiddels zo’n 25 jaar wijzer, weet ik dat persoonlijke keuzes niet rationeel te maken zijn. Al blijft het wel verstandig om je gezond verstand en realiteitszin erbij te gebruiken. Dat wel. Voor je het weet zit je anders in een B&B op een berg in Spanje zonder vooraf de contracten te hebben geregeld. Dat soort dingen. Maar het weten wat wijs is om te doen, wat voor jou de beste koers is, dat geeft je lichaam aan. Wanneer enthousiasme slechts oppervlakkig is en niet realistisch (zoals het ondoordachte B&B voorbeeld), dan zal je lichaam dat ook aan geven in de vorm van onrust. Maar wanneer het klopt geeft je lichaam dat ook aan. Dit zie ik regelmatig in coach sessies gebeuren. Bij het verkennen van opties of oplossingsrichtingen is er een tijd lang spanning, twijfel en onrust. Het is altijd weer een mooi moment als er een passend antwoord is gevonden. Er ontstaat dan een soort van ontspanning en rust, waarbij je allebei voelt: dit klopt.

Afstemmen
Zo helpt mediteren, en op andere manieren stilstaan bij mezelf, mij altijd weer in het vinden van de juiste koers. Gelukkig mag ik binnenkort weer in mijn meditatiegroep de tijd te nemen om af te stemmen op mijn koers voor de komende tijd. Afstemmen zie ik als een combinatie tussen afstemmen op mijn lichaam en iets wat hoger is. Al weet ik niet wat dat hogere is. Noem het inspiratie. Door stil te staan bij mezelf, fysiek te ontspannen, komen er ideeën op. Dit vanuit rust ideeën laten opkomen is iets wezenlijk anders dan in een piekermodus blijven ronddraaien in gedachten. Vervolgens laat ik de opgekomen ideeën bezinken in mijn lichaam en wordt vaak helderder welke ideeën goed zijn om te volgen.

Weten
Als jongvolwassene wist ik onbewust dus al dat persoonlijke keuzes niet te maken zijn op grond van alleen rationele argumenten. Ik besloot daarom maar om de baan te kiezen die intuïtief het beste voelde. Intuïtief wist ik het natuurlijk al lang. Ik stel me zo voor dat mijn intuïtieve kant stiekem een beetje moest lachen om al mijn inspanning in voor- en nadelen lijstjes. In plaats van het maken van die lijstjes weet ik nu dat het beter werkt om verschillende opties te visualiseren en te voelen hoe je er fysiek op reageert. Als je voelt dat je rustig wordt, je energie meer gaat stromen, je een blij gevoel krijgt of je je hart meer voelt, dan weet je dat je goed zit!

Leven vanuit je drijfveren

Als kind hield ik ervan om hutten te bouwen, ontdekkingsreizigertje te spelen, te dansen en te turnen. Ik was een initiatiefrijk kind. Een klassenvertegenwoordigerstype met allerlei ideeën. Tegelijkertijd was ik gevoelig. Ik voelde stemmingen aan en had als kind al observaties en reflectieve gedachten over gedrag van andere kinderen.

Omgaan met moeilijke omstandigheden

Ik stap de grote hal van het Wilhelmina Kinderziekenhuis binnen. Dezelfde grote hal van het WKZ waar ik nu met een vrolijke tiener naar binnenstap voor een dag controle, betrad ik tien jaar geleden met lood in mijn schoenen.

Volg jij je eigen pad?

Wat afgelopen tijd de meeste indruk op mij heeft gemaakt is de Creatiewandeling die ik samen met een vriendin heb gemaakt. Dit is een wandeling in de natuur waarbij je je je laat inspireren door wat je opvalt rondom een bepaalde persoonlijke vraag. 

Het doorbreken van gedragspatronen via je lichaam

Toen Martha bij mij kwam voor een coachtraject vroeg zij zich af of ik haar kon helpen om beter haar grenzen aan te geven.

Hoe oud is jouw zelfbeeld?

Een vraag die veel cliënten in coachtrajecten aan mij stellen is: hoe ontwikkel ik meer eigenwaarde of hoe krijg ik een positiever zelfbeeld? Dit is inderdaad een goede vraag. Meer nog dan het ontwikkelen van zelfvertrouwen, dat wil zeggen: vertrouwen op je eigen kunnen,